Blad-dóu-diable(-ventru)
Aegilops ventricosa
Poaceae Graminaceae
Nom en français : Égilope ventru.
Descripcioun :Aquéu blad-dóu-diable vèn d'Africo dóu Nord e se pòu trouba d'eici d'eila en bord de champ, d'ermas e de camin. L'espigo èi longo d'uno quaranteno de cm e se recounèis à si tros ventrapu. Lis arèsto di glumo e di lemma soun courteto à la baso e loungarudo au soumet de l'espigo. Coumpara amé Aegilops cylindricum que ié sèmblo, mai que lis espigueto soun pas redouno.
Usanço :Li blad-dóu-diable soun proche dis àvi fèr de nòsti blad cultiva. Soun adounc bon à manja, mai sara un pau long pèr n'en acampa li grano. Èron acampa en Sicilo à passa tèms.
Port : Erbo
Taio : 20 à 60 cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Aegilops
Famiho : Poaceae
Famiho classico : Graminaceae
Ordre : Poales
Coulour de la flour :
Verdo
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 5 à 10 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 à 600 m
Aparado : Noun
Mai à jun
Liò : Champ
- Ermas
- Camin
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino Estenoumediterrano-Ouèst
Ref. sc. : Aegilops ventricosa Tausch, 1837
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753